QUY ĐỊNH VỀ TẠM GIAM, THAY THẾ BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN - TRƯỜNG HỢP "TRẠI GÁO", NGHỆ AN

Quy định về tạm giam, thay thế biện pháp ngăn chặn

Congannghean.vn - Sau khi vụ việc xảy ra vào tối 22/5/2013, tại giáo họ Trại Gáo, Một số giáo dân cho rằng, việc bắt người là không đúng pháp luật. Để làm rõ những vấn đề có liên quan, phóng viên Báo Công an Nghệ An đã phỏng vấn luật sư Phan Đức Thắng - Đoàn Luật sư Nghệ An.

Lời Tòa soạn

Sau khi vụ việc xảy ra vào tối 22/5/2013, tại giáo họ Trại Gáo (xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An), ngày 27/6/2013, cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, đồng thời ra lệnh bắt tạm giam đối với Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải (là 2 công dân theo đạo Thiên chúa và đều trú tại xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An) về hành vi "Gây rối trật tự công cộng" theo Điều 245, Bộ luật Hình sự (BLHS).

Một số giáo dân cho rằng, việc bắt người không đúng pháp luật, đây là hành vi bắt cóc, bắt người theo kiểu "xã hội đen"..., do vậy đã tập trung đến UBND xã Nghi Phương yêu cầu trả tự do cho 2 người bị bắt. Để làm rõ những vấn đề có liên quan, phóng viên Báo CANA đã phỏng vấn luật sư Phan Đức Thắng - Đoàn Luật sư Nghệ An.

Hai bị can Nguyễn Văn Hải và Ngô Văn Khởi

P.V: Gia đình các bị can cho rằng, người nhà của họ đã bị cơ quan Công an bắt tạm giam ngoài nơi cư trú, đây là hành vi trái pháp luật, bắt cóc, bắt người theo kiểu "xã hội đen". Xin luật sư cho biết, pháp luật quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục bắt bị can để tạm giam như thế nào?

Luật sự Phan Đức Thắng: Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (TTHS), tạm giam là biện pháp ngăn chặn, được thực hiện trong trường hợp bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng; phạm tội rất nghiêm trọng hoặc bị can, bị cáo phạm tội nghiêm trọng, phạm tội ít nghiêm trọng mà Bộ luật Hình sự quy định hình phạt tù trên 2 năm nhưng người đó có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội (Khoản 1, Điều 88).

Người có quyền ra lệnh tạm giam gồm: Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân và Viện Kiểm sát quân sự các cấp; Chánh án, Phó Chánh án Toà án nhân dân và Toà án quân sự các cấp; Thẩm phán giữ chức vụ Chánh toà, Phó Chánh toà Tòa phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao; Hội đồng xét xử; Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp (Khoản 3, Điều 88).

Về địa điểm bắt, pháp luật quy định 3 trường hợp, gồm: Bắt tại nơi cư trú, bắt tại nơi làm việc và bắt tại nơi khác (Khoản 2, Điều 80, Bộ luật TTHS).

Về việc thông báo người bị bắt, Điều 85, Bộ luật TTHS quy định: "Người ra lệnh bắt, Cơ quan điều tra nhận người bị bắt phải thông báo ngay cho gia đình người đã bị bắt, chính quyền xã, phường, thị trấn hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó cư trú hoặc làm việc biết", riêng trường hợp "việc thông báo cản trở hoạt động điều tra thì sau khi cản trở đó không còn nữa, người ra lệnh bắt, Cơ quan điều tra nhận người bị bắt phải thông báo ngay".

Đối chiếu những quy định trên, cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An tiến hành bắt tạm giam 2 bị can Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải đúng thẩm quyền, đúng trình tự, đảm bảo các thủ tục như "có lệnh bắt bị can của Thủ trưởng cơ quan điều tra", "khi tiến hành bắt người tại nơi khác có sự chứng kiến của đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi tiến hành bắt người", thông báo người bị bắt theo quy định của Bộ luật TTHS.

P.V: Đề nghị luật sư cho biết người có thẩm quyền hủy bỏ, thay thế biện pháp ngăn chặn. Việc một số giáo dân tổ chức đến UBND xã Nghi Phương yêu cầu trả tự do cho các đối tượng bị tạm giam có đúng thẩm quyền không?

Luật sư Phan Đức Thắng: Theo quy định tại Điều 94, Bộ luật TTHS, người có thẩm quyền huỷ bỏ hoặc thay thế biện pháp ngăn chặn gồm: Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Toà án. Như vậy, thẩm quyền hủy bỏ hoặc thay thế biện pháp ngăn chặn thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan, tổ chức khác không có thẩm quyền này.

Việc người thân của 2 bị can, giáo họ Trại Gáo đến UBND xã Nghi Phương yêu cầu trả tự do cho người đang bị Cơ quan điều tra tạm giam là không đúng người, đúng việc. Ngoài ra, các hành vi bắt người, gây cản trở sự hoạt động bình thường của chính quyền là vi phạm pháp luật, có dấu hiệu của hành vi gây rối trật tự công cộng, bắt giữ người trái pháp luật.

P.V: Đề nghị Luật sư cho biết quy định của pháp luật về quyền khiếu nại, tố cáo đối với các hành vi, quyết định của người tiến hành tố tụng không đúng pháp luật.

Luật sư Phan Đức Thắng: Chương 35, Bộ luật TTHS quy định về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, theo đó: Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khi có căn cứ cho rằng, quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Đối với việc 2 bị can Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải bị cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An bắt tạm giam, nếu có căn cứ cho rằng, đó là hành vi trái pháp luật, thì gia đình, tổ chức tôn giáo nơi 2 bị can sinh hoạt có thể làm đơn khiếu nại gửi VKSND tỉnh Nghệ An (Cơ quan đã phê chuẩn lệnh bắt) để xem xét, giải quyết theo quy định tại Điều 329, Bộ luật TTHS. UBND các cấp là cơ quan hành chính Nhà nước, không có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng như không có thẩm quyền áp dụng, thay đổi, hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự.

P.V: Xin cảm ơn Luật sư!

Nguồn: Báo Công an Nghệ an

---------------

P/s: Tên bài báo đã được Tre làng sửa đổi, không phải tên của bài gốc.